najuboższych właścicieli. Wskazuje się, że system można zaprojektować tak, by pierwsza nieruchomość( własne mieszkanie lub dom) była objęta kwotą wolną od podatku lub ulgą podatkową, a opodatkowanie w pełnej wysokości dotyczyłoby dopiero kolejnych posiadanych lokali bądź nieruchomości o wartości przekraczającej określony wysoki próg. Tego typu progresywne rozwiązania byłyby zgodne z zapowiedziami polityków Lewicy, którzy jednoznacznie deklarują: „ na pewno nie od pierwszego, nie od drugiego” mieszkania. Możliwe są również inne formy osłon – np. ulgi dla osób o niskich dochodach( seniorów, rencistów) zamieszkujących w mieszkaniach o wartości niewspółmiernie wysokiej w stosunku do ich bieżących dochodów. OECD sugeruje wprost, że zryczałtowana ulga podatkowa lub ograniczenie wysokości podatku dla mniej zamożnych gospodarstw domowych mogłoby złagodzić skutki wprowadzenia nowej daniny.
Innym mechanizmem jest odroczenie płatności podatku do czasu przeniesienia własności – np. senior mógłby nie płacić podatku katastralnego w gotówce, ale kwota ta byłaby zabezpieczona na hipotece i uiszczona dopiero przy sprzedaży lub spadku. Takie rozwiązania funkcjonują np. w niektórych prowincjach Kanady czy w Danii, gdzie właścicielom o niskiej płynności finansowej umożliwiono odkładanie płatności do czasu zbycia nieruchomości. Ponadto podatek mógłby być płatny w ratach miesięcznych zamiast jednorazowo rocznie, aby zmniejszyć obciążenie bieżącego budżetu domowego. Wszystkie te pomysły mają na celu uczynienie katastru podatkiem bardziej elastycznym i znośnym
społecznie, tak aby realizował swoje cele( fiskalne i regulacyjne) nie prowadząc zarazem do nadmiernego zubożenia właścicieli o ograniczonych dochodach. Argumentacja stron popierających katastr wskazuje więc, że „ nie taki kataster straszny, jak go malują”, o ile wdrożeniu podatku towarzyszyć będą odpowiednie instrumenty korygujące i ochronne dla wrażliwych grup społeczeństwa.
W drugiej części tego materiału, która ukaże się na łamach SMART Business 2 / 2025 przeanalizujemy argumenty przeciw wprowadzeniu podatku katastralnego, a także potencjalny wpływ tego typu daniny na polską gospodarkę.
Radosław Klonowski
Wspólnik zarządzający Harvard Lawyers smart-magazine. pl
95