Jeden cel, wiele ścieżek i nierówne zobowiązania. Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę w 2022 r. europejskie inwestycje obronne gwałtownie wzrosły(+ 75 %), przy czym lwia ich część została skierowana na zakup sprzętu( 85 % wzrostu). W porównaniu do nich wydatki na badania i rozwój wzrosły o skromne + 26 %. W 2023 r. europejskie zamówienia obronne( zakupy uzbrojenia) po raz pierwszy przekroczyły 100 mld EUR – co stanowiło blisko jedną trzecią całkowitych wydatków na obronność w tym roku.
Gdzie trafiają pieniądze?
Perspektywa docelowego poziomu 3,5 % PKB dla podstawowych wydatków obronnych zmienia obecnie planowanie strategiczne. Jeśli ten punkt odniesienia będzie na trwałe przyjęty, a PKB rosnąć będzie w konserwatywnym średnim tempie + 1,5 % w latach 2026 – 2029, to skumulowane wydatki na obronę mogą osiągnąć 2,6 bln EUR. Z tego od 660 mld EUR do 925 mld EUR może zostać przeznaczone na zamówienia i innowacje. Jeśli trendy z 2024 r. utrzymają się, wydatki inwestycyjne mogą wynieść około 845 mld EUR w tym okresie – blisko kwoty, którą UE prognozuje jako niezbędną do przezbrojenia do 2030 r. Jeśli jednak wzrost wydatków utrzyma się na poziomie z 2023 r., łączna wartość inwestycji spadnie w kierunku dolnej granicy tego przedziału.
Wyzwanie polega dziś nie tylko na tym, ile środków się wydaje, ale także na tym, gdzie trafiają pieniądze. Z analiz Allianz Trade wynika, że w 2023 r. prawie 42 % europejskich budżetów obronnych pochłaniały koszty osobowe. Dla porównania Stany Zjednoczone przeznaczają 37 % swojego budżetu obronnego na zamówienia, badania i rozwój. Europa musi przestawić się na inwestycje przemysłowe – ustalając poziom bazowy na co najmniej 30 % całkowitych wydatków na obronność – w celu modernizacji zdolności i dostosowania się do standardów transatlantyckich.
Pęknięcia w konsensusie
Co więcej, droga do wydatków na poziomie 3,5 % PKB jest nierówna. Osiągnięcie tego poziomu wymagałoby dodatkowych 261 mld USD rocznie dla wszystkich członków NATO w UE w porównaniu z poziomami z 2024 r., ale Niemcy planują osiągnąć ten cel do 2029 roku, Francja do 2030 roku, a Wielka Brytania do 2035 roku. Włochy zobowiązały się do wykonania założeń, ale ostrzegają, że może to zająć dekadę. Polska już przekroczyła poprzeczkę, wydając 4,1 % PKB na obronność w 2024 r.
W przypadku Niemiec przepaść jest ogromna. Zwiększenie wydatków na obronność z 2,1 % do 3,5 % PKB oznaczałoby roczny wzrost o 63,6 mld USD. Francja musiałaby dodać 44,9 mld USD, Włochy 46,5 mld USD, a Wielka Brytania 41,2 mld USD. Szersze wydatki związane z bezpieczeństwem – na infrastrukturę, odporność energetyczną i cyberbezpieczeństwo – wynoszą już około 1,5 % PKB w większości europejskich państw członkowskich NATO. Chociaż definicje pozostają elastyczne,
smart-magazine. pl
23