Mimo że od 2023 r. liczba kontroli podatkowych w Polsce zauważalnie się zmniejsza, ich skuteczność osiąga niespotykany wcześniej poziom. W samym 2024 r. aż 98,1 % kontroli podatkowych oraz 94 % działań celno-skarbowych zakończyło się stwierdzeniem uchybień. To efekt nie tylko lepszego przygotowania organów, ale przede wszystkim zastosowania nowoczesnych technologii analitycznych. W praktyce oznacza to, że nawet przedsiębiorca działający w dobrej wierze, bez intencji oszustwa, może zostać poddany kontroli – chociażby przez drobny błąd w deklaracji, błędne zaksięgowanie faktury lub współpracę z kontrahentem, który później okaże się nierzetelny. Dzisiejsze kontrole to nie efekt przypadku, to wynik precyzyjnej selekcji opartej na danych i algorytmach.
Skarbówka zmienia taktykę – jakość zamiast ilości
Jeszcze kilka lat temu urząd skarbowy często podejmował działania w sposób masowy – kontrolując dużą liczbę firm bez względu na realne ryzyko oszustwa. Było to szczególnie widoczne po okresie pandemii, kiedy fiskus próbował nadrobić straty. Dziś sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Kontrole są rzadsze, ale zdecydowanie bardziej ukierunkowane. Organy podatkowe koncentrują się na tych przedsiębiorstwach, które na podstawie danych systemowych mogą faktycznie popełniać błędy lub dopuszczać się nieprawidłowości.
Nowe podejście oznacza, że urząd nie traci czasu na działania wobec podmiotów losowych. Algorytmy analizują sprawozdania, porównują dane z JPK, badają powiązania między firmami. Jeśli coś się nie zgadza – ryzyko kontroli gwałtownie rośnie. To wyraźna zmiana filozofii działania – mniej hałasu, więcej celnych uderzeń.
Obecnie niemal każda kontrola przynosi konkretne ustalenia. To nie przypadek – to efekt działania precyzyjnych narzędzi i danych. Przedsiębiorca musi o tym pamiętać i zadbać o jakość oraz spójność dokumentacji, zanim pojawią się urzędnicy.
Jak wygląda kontrola skarbowa – krok po kroku
Standardowa kontrola podatkowa rozpoczyna się od doręczenia zawiadomienia. Od tego momentu urząd może rozpocząć czynności kontrolne nie wcześniej niż po siedmiu dniach i nie później niż po trzydziestu. Czas ten warto wykorzystać na gruntowne przejrzenie dokumentów, przygotowanie pomieszczenia dla kontrolerów oraz ustalenie wewnętrznych procedur na czas ich obecności w firmie.
Kontrola najczęściej odbywa się w siedzibie przedsiębiorstwa, biurze rachunkowym lub w miejscu przechowywania dokumentacji. Urzędnicy muszą posiadać stosowne upoważnienie oraz legitymację służbową. W trakcie kontroli analizowane są księgi rachunkowe, ewidencje VAT, umowy, faktury, raporty kasowe oraz majątek firmy. Pracownicy skarbówki mogą nie tylko przeglądać i kopiować dokumenty, ale również fotografować sprzęt,
smart-magazine. pl
61